ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Ophrys parosica

Χίος 12/04/2009 Chios
photo (c) Zissis Antonopoulos Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Οφρύς της Πάρου περιγράφτηκε το 1995 απόν τον P. Delforge από την Πάρο. Έχει βρεθεί επίησς στην Αμοργό, την Αστυπάλαια και την Χίο.

Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009

Coeloglossum viride

Φαλακρό 12/07/2009 

Η ορχιδέα αυτή είναι συχνή στην Ευρώπη αλλά πολύ σπάνια στην Ελλάδα. Ανθίζει αργά το καλοκαίρι στην αλπική ζώνη ορισμένων βουνών της Μακεδονίας

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009

Ophrys leucophthalma

Αρκαδία 14/05/2009 Arcadia
photo (c) Sotiris Alexiou Σωτήρης Αλεξίου


Πρώτη αναφορά για την Αρκαδία από τον Σωτήρη Αλεξίου.

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2009

Ορχιδέες της Ελλάδας: ένα νέο βιβλίο





















Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Ζήση Αντωνόπουλου «Ορχιδέες της Ελλάδας - το γένος Οφρύς», σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Βαγγέλη Παπιομύτογλου. Πρόκειται για ένα βιβλίο υψηλών εκδοτικών προδιαγραφών από κάθε άποψη: περιεχομένου, εικονογράφισης, εκτύπωσης και βιβλιοδεσίας. Παράλληλα, αποτελεί έναν εύχρηστο οδηγό 320 σελίδων, δεμένο με σκληρό εξώφυλλο ,που επιτρέπει την άνετη χρήση του και για τις εξορμήσεις στην φύση. Εκτός από την πολυσέλιδη και αναλυτική εισαγωγή, στις 320 σελίδες του βιβλίου περιγράφονται 124 είδη, υποείδη και ποικιλίες με πλούσιο εικονογραφικό υλικό από 650 έγχρωμες φωτογραφίες.
Περισσότερα για το βιβλίο στην σύνδεση:

http://www.mediterraneo.gr/

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2009

Ophrys ferrum-equinum

Λαύριο 27/03/2009 Lavrion
photo (c) Nikos Nikitidis Νίκος Νικητίδης

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει από ορισμένους ερευνητές μια τάση να προβιβάζουν σε νέα είδη (ή υποείδη) διάφορες ποικιλίες ή ακραίες μορφές αρκετών ειδών του γένους Οφρύς. Οι διαφορές στις οποίες βασίζονται είναι λίγες. Τελικά το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται μεγάλη σύγχυση.,

Η Ophrys ferrum-equinum παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία στη νότια Ελλάδα και τα νησιά.

Στις φωτογραφίες παρουσιάζεται μια ακραία μορφή της Ophrys ferrum-equinum, που έχει εξάπλωση σε όλη την Αττική και συνήθως συνυπάρχει με την κλασική μορφή αυτής της ορχιδέας. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η μακρόστενη κεντρική περιοχή του χείλους. Παρατηρείται επίσης και ανάπτυξη των πλαϊνών τμημάτων, που σε ορισμένες περιπτώσεις δίνει τρίλοβη εικόνα στο άνθος.

Σπάτα (Αττική) 03/04/2009 Spata (Attica)


Αγία Μαρίνα (Αττική) 05/04/2008 Agia Marina (Attica)


Σούνιο 12/04/2009 Sounion

Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2009

Ophrys lacaena

Γύθειο 16/04/2007
photo (c) Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Οφρύς η λάκαινα (θηλυκό του Λάκων) ανήκει σε μια γενικότερη ομάδα (holoserica - fuciflora) και θεωρείται ενδημική των νότιων περιοχών της Λακωνίας. Ανθίζει σε φρυγανότοπους και αραιά δρυοδάση Απρίλιο - Μάϊο.

Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

Ophrys schlechteriana

Δήλεσι 30/04/2008 Βοιωτία

H Ophrys schlechteriana (κατ' άλλους Ophrys heldreichii subsp. schlechteriana) έχει ελάχιστες διαφορές με την Ophrys heldreichii, που θεωρείται από ορισμένους ερευνητές ενδημική της Κρήτης. Βλέποντας αυτά τα φυτά στο πεδίο (in situm) στην Ανατολική Πελοπόννησο, την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και την Κρήτη δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις διαφορές στην μορφή και τους βιότοπούς τους. H Ophrys schlechteriana είναι αφιερωμένη στο Γερμανό ερευνητή Schlechter.

 Καπανδρίτι (Αττική) 30/04/2008



Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2009

Ophrys hebes var. negadensis

Νεγάδες (Ιωάννινα) 17/04/2009 Negades (Ioannina)
photo (c) Zissis Antinopoulos Ζήσης Αντωνόπουλος

Αυτή η ποικιλία της Ophrys hebes (Οφρύς της Ήβης) ονομάστηκε negadensis από το χωριό Νεγάδες του Ζαγοριού, όπου βρέθηκε και περιγράτηκε το 2004. Ο βιότοπος της Ophrys hebes var. negadensis [υποστηρίζεται πάντως ότι αποτελεί ξεχωριστό είδος] είναι δάση βελανιδιάς σε μεγάλα υψόμετρα. Ανθίζει από τα τέλη Απριλίου.

Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2009

Ophrys bertolonii

Ήπειρος 04/05/2009 Epirus
photo (c) Spuros Tsiftsis Σπύρος Τσιφτσής

Η Ophrys bertolonii είναι είδος της κεντρικής Μεσογείου και κυρίως της Ιταλίας. Έχει βρεθεί και στην Ελλάδα, στην Κέρκυρα και στην Ήπειρο. Στα ελληνοαλβανικά σύνορα την εντόπισε το 2008 ο Κυριάκος Μαντούβαλος. Πιθανώς τα φυτά να φύτρωσαν από σπόρους που μεταφέρθηκαν με τον αέρα από την Ιταλία, αν και πρέπει κάποιος να δει ποιες εποχές επικρατούν δυτικοί και βορειοδυτικοί άνεμοι και τι ένταση έχουν. Ενδιαφέρον επίσης έχει να διαπιστωθεί αν και σε ποιες περιοχές της Αλβανίας υπάρχει αυτή η ορχιδέα.

Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2009

Anacamptis pyramidalis var. brachystachys

Πάρνηθα (400 μ.) 25/04/2008 

Ποικιλία της Anacamptis pyramidalis. Η ταξιανθία της δεν είναι πυραμιδοειδής αλλά σφαιρική με χαλαρή διάταξη των ανθέων, με χρώμα ανοιχτό ροζ έως ανοιχτό λιλά.

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2009

Ophrys icariensis

Ηρακλειά 15/03/2008 Iraklia
photo (c) Yiannis Gavalas Γιάννης Γαβαλάς

Ενδημική της Ικαρίας, της Νάξου και της Ηρακλειάς, όπου την εντόπισε ο Γιάννης Γαβαλάς. Περιγράφτηκε το 1990 από την Ικαρία (HIRTH & SPAETH)

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2009

Ophrys bicornis

Όλυμπος 17/05/2009 Olympos
photo (c) Zissis Antonopoulos Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Οφρύς η δικέρατη (Ophrys oestrifera subsp.bicornis, KREUTZ 2004) ανήκει στην ομάδα Oestrifera (οιστροφόρος). Διακρίνεται για το μεγάλο μέγεθος του άνθους και τους μακρείς κερατόμορφους πλαϊνούς λοβούς. Θεωρείται βαλκανική ποικλία (κατ' άλλους συνιστά είδος) με εξάπλωση βασικά στην Βόρεια Ελλάδα: Μακεδονία, Θράκη, νησιά Βόρειου Αιγαίου. Παρόμοια φυτά όμως φαίνεται πως υπάρχουν και νοτιότερα. Αρχίζει να ανθίζει από τα τέλη Απριλίου.

Πηγή: Ζήση Αντωνόπουλου «Ορχιδέες της Ελλάδας - Το γένος Οφρύς», εκδόσεις Mediterraneo, Ρέθυμνο 2009.



Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2009

Ophrys helenae

Ήπειρος 04/05/2009 Epirus
photo (c) Spuros Tsiftsis Σπύρος Τσιφτσής

Ενδημική Οφρύς. Είναι άφθονη στην Ήπειρο και το Ιόνιο. Ανατολικά φθάνει μέχρι τις βόρειες πλαγιές του Ολύμπου. Το χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν έχει θυρεό. Το χρώμα και οι αποχρώσεις όμως του άνθους, όπως και η όλη του μορφή δείχνουν ότι πρόκειται για ένα ξεχωριστά όμορφο είδος. Περιγράφτηκε το 1928 (RENZ) από την Κέρκυρα.

Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2009

Ophrys insectifera

Ιωάννινα 04/05/2009
photo Σπύρος Τσιφτσής

Η Οφρύς η εντομοφόρος (insectifera) έχει πλατιά εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη, φτάνοντας βόρεια μέχρι την Νορβηγία. Γι' αυτό άλλωστε περιγράφτηκε πολύ νωρίς, από το 1753 στην Σουηδία από τον Λιναίο (Carl Linnaeus - Carl von Linné). Η Ελλάδα αποτελεί το νοτιοανατολικότερο σημείο εξάπλωσής της, οπωσδήποτε σε δύο θέσεις στην Ήπειρο και άλλη μία στην Ακαρνανία. Υπάρχουν παλαιές αναφορές για την ύπαρξή της στην Εύβοια, (Alkimos) και την Αμφίπολη (Zaganiaris 1940) της Μακεδονίας, οι οποίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί.


Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2009

Dactylorhiza romana

Σάμος 03/05/2009 Samos
photo (c) George Fakas Γιώργος Φάκας

Πολλές φορές οι Δακτυλόριζες της Ρώμης (Dactylorhiza romana) σχηματίζουν πολυάριθμες αποικίες, με φυτά διαφόρων αποχρώσεων, όπως φαίνεται στην φωτογραφία του Γ. Φάκα από την Σάμο. Περισσότερα για τις ορχιδέες αλλά και για την χλωρίδα της Σάμου στο μπλοκ του Γιώργου Nature of Samos

Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2009

Ο Τουρνεφόρ περιγράφει την Ophrys episcopalis










photo (c) Zissis Antonopoulos



Το 1700 ο διάσημος Γάλλος βοτανικός Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (Joseph Pitton de Tournefort) επισκέφτηκε το Αιγαίο για βοτανικές και άλλες έρευνες. Την άνοιξη του 1700 ταξίδεψε στην Κρήτη. Πήγε και στα Χανιά και, ανάμεσα στα άλλα, γράφει:

«Στις 12 Μαΐου διανυκτερεύσαμε στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, που απέχει μισή μέρα από τα Χανιά, πολύ κοντά στο ακρωτήριο Μαλέκα... Παρατηρήσαμε γύρω από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας πολλά σπάνια φυτά, μεταξύ των οποίων υπάρχει ένα είδος Όρχεως, του οποίου το άνθος έχει εκπληκτική ωραιότητα»...

Στη συνέχεια ο Τουρνεφόρ παραθέτει την πλήρη περιγραφή της Orchis cretica, maxime, flore palii episcopalis forma (Όρχις ο κρητικός, μείζων, με άνθος εν είδει επισκοπικού ιματίου), την οποία δεν παραθέτω γιατί χρησιμοποιεί ορολογία και μονάδες μέτρησης της εποχής του και θα μπλέξουμε. Δείτε όμως τα σχέδια για την επισκοπική ορχιδέα, που δημοσίευσε ο Τουρνεφόρ στο βιβλίο του, σε συνδυασμό με μια πρόσφατη φωτογραφία που πήρε ο Ζήσης Αντωνόπουλος.

Τελικά η ορχιδέα που περιέγραψε από τα Χανιά ο Τουρνεφόρ ανήκει στο γένος Οφρύς. Την αποδεκτή σήμερα επιστημονική περιγραφή της Ophrys episcopalis έκανε από την Ελλάδα το 1816 ο POIRET (Πουαρέ). Η επισκοπική ορχιδέα έχει ευρεία διασπορά στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην ίδια ομάδα ανήκουν και ορισμένες στενοενδημικές Οφρείς που έχουν βρεθεί σε νησιά των Κυκλάδων (Νάξος, Αμοργός, Άνδρος).

Ophrys ariadne X Ophrys ferrum-equinum

Ηρακλειά 22/03/2008 Iraklia
photo (c) Yiannis Gavalas Γιάννης Γαβαλάς

Μπορεί να είναι ένα μικρό νησί η Ηρακλειά στις Μικρές Κυκλάδες αλλά αποτελεί ένα παράδεισο για ορχιδέες. Σ' αυτόν τον παράδεισο έχουμε την τύχη να κατοικεί μόνιμα ένας φίλος, ο μαθηματικός Γιάννης Γαβαλάς, που έχει οργώσει το νησί του και έχει ανακαλύψει πολλά ενδιαφέροντα. Μία από τις ανακαλύψεις του είναι κι αυτό το υβρίδιο μεταξύ της Ophrys ariadne και της Ophrys ferrum-equinum.

Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2009

Ophrys regis-ferdinandi

Ρόδος 31/03/2007 Rodos
photo (c) Zissis Antonopoulos Ζήσης Αντωνόπουλος

Ορχιδέα των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, κυρίως από την Χίο και νοτιότερα. Υπάρχει και στις απέναντι ακτές της Μικράς Ασίας. Περιγράφτηκε το 1943 από την Ρόδο. Ανθίζει από τον Μάρτιο σε ανοιχτό περιβάλλον και ξερότοπους.

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009

Epipogium aphyllum

Όλυμπος 26/07/2008 Olympos
photo (c) Spyros Tsiftsis Σπύρος Τσιφτσής

Ορχιδέα με μεγάλη εξάπλωση στην Ευρώπη, αλλά δυσδιάκριτη γιατί προτιμά τα σκοτεινά μέρη των ορεινών δασών, πάνω από τα 1.400 μέτρα. Ονομάστηκε έτσι γιατί δεν έχει φύλλα (άφυλλος - aphyllum), αφού είναι σαπροφυτική. Περιγράφτηκε για πρώτη φορά στην Σιβηρία το 1753. Στην Ελλάδα φυτρώνει περίπου από το ύψος των Μετεώρων και βορειότερα. Ανθίζει το καλοκαίρι.